Verslag Openvelddag SoilCare 20 juni 2018

Op woensdag 20 juni 2018 organiseerde de Bodemkundige Dienst van België de eerste Openvelddag in het kader van het Europees SoilCare project. Dit Horizon2020 project onderzoekt manieren om de bodemkwaliteit te verbeteren door middel van teeltsystemen en teelttechnieken die zowel de productiviteit van de landbouwbedrijven als het milieu ten goede komen. Dergelijke technieken zijn noodzakelijk om de negatieve spiraal van bodemdegradatie, stijgende inputs, toenemende kosten en aantasting van het milieu te doorbreken.


In België is de Bodemkundige Dienst verantwoordelijk voor de uitbouw en opvolging van een studiegebied gelegen ten oosten van Leuven. De BDB verzorgt er, in samenwerking met de KU Leuven en in overleg met de Vlaamse stakeholders, de aanleg en opvolging van veelbelovende teeltsystemen. Onder een stralende zon werden de bezoekers ontvangen in het Zoötechnisch Centrum van de KU Leuven te Lovenjoel, waarna ze, aan de hand van de infobrochure met wandelroute, de verschillende wetenschappelijke en demonstratieve proefvelden op 4 locaties in de omgeving van het ZTC konden bezoeken. De 4 locaties waren ingedeeld per thema en op elke locatie werd de nodige toelichting gegeven door experten van de Bodemkundige Dienst en collega's van andere organisaties. Ook andere relevante projecten kwamen hierbij uitgebreid aan bod.


Het eerste thema betrof het gebruik van bodemverbeterende middelen om het organische-stofgehalte in de bodem, het bodemleven en de bodemkwaliteit in het algemeen te verbeteren. Expert terzake was Annemie Elsen (BDB), bijgestaan door Mieke Vandermersch (provincie Vlaams-Brabant) en Brecht Lammens (Agrobeheercentrum Eco²). In het SoilCare-proefveld werden verschillende organische materialen ingewerkt, zoals varkensstalmest, GFT-compost (Ecowerf) en houtsnippers, en vergeleken met controlestroken zonder bemesting of met enkel minerale bemesting. Daarnaast werden ook de lange-termijn GFT-compostproef en de projecten Leve(n)de Bodem en Koester de koolstof toegelicht.

Ammendments OpenDaySite

 

Op de tweede locatie werd het thema Bodembewerking en bodembedekking in maïs behandeld. In deze SoilCare-proef wordt nagegaan hoe we de bodemkwaliteit in (monocultuur) maïs kunnen verbeteren door verschillende vormen van verminderde bodembewerking en betere bodembedekking tijdens de winter. In het proefveld worden de technieken niet-kerende grondbewerking, strip-till in levende of afgestorven grasmat (snijrogge) en onderzaai van rietzwenkgras getest. Expert ter zake Gert Van de Ven (Hooibeekhoeve) gaf de nodige uitleg bij de proef. Ook de gebruikte machines voor strip-till en onderzaai werden tentoongesteld en toegelicht door Gilles Manssens (CIPF) en Dominique Emond en Danny De Boeck (Pöttinger).

Maizetrial MachineryDemonstration reducedtillage
Groupinmaizetrial GroupinMaizeTrail2

 

Op de derde locatie werd de introductie van "nieuwe" teelten, meer bepaald eiwitrijke gewassen zoals soja, lupinen en veldbonen, toegelicht door Kevin Dewitte (Universiteit Gent).

Group Plant

 

Op deze locatie werd ook van de gelegenheid gebruik gemaakt om, als primeur in België, een experimentele zaadpartij meerjarige tarwe uit te zaaien en te vergelijken met klassieke wintertarwe. Mia Tits (BDB) gaf vakkundig tekst en uitleg. Het idee van de ontwikkeling van meerjarige tarwe is ontstaan in het Land Institute (US), vanuit de vaststelling dat het voortdurend telen van eenjarige gewassen in akkerbouwpercelen gedurende honderden jaren een nadelige invloed gehad heeft op de bodemkwaliteit. Om eenjarige gewassen succesvol te telen moeten landbouwers immers jaarlijks opnieuw het onkruid onderdrukken of bestrijden en de bodem bewerken, wat resulteert in verlies aan organische stof, bodemerosie, uitspoeling van nutriënten en daling van het bodemleven. Het idee is dat meerjarige gewassen, vermits deze niet jaarlijks moeten herzaaid of herplant worden en dus geen jaarlijkse bodembewerking of onkruidbestrijding vereisen om zich te kunnen ontwikkelen, een boost kunnen geven aan de bodemkwaliteit. Meerjarige gewassen zijn robuust, beschermen de bodem tegen erosie, verbeteren de bodemstructuur en waterinfiltratie, houden de voedingselementen vast, verbeteren de koolstofopslag in de bodem en dragen zo ook bij tot het verminderen van de klimaatopwarming.


De ontwikkeling van meerjarige tarwe past dan ook perfect in de doelstelling van het SoilCare-project. Daarom was, op vraag van de Bodemkundige Dienst, het Land Institute bereid om een hoeveelheid experimenteel zaad te bezorgen om uit te zaaien in een proefveld, met als doel de effecten op de bodemkwaliteit verder te onderzoeken. De meerjarige tarwe werd gezaaid in november 2017 en staat er intussen zeer mooi bij. Een eerste oogst wordt voorzien in dezelfde periode als de wintertarwe. Na de oogst blijven de stoppels en wortel op het veld, zodat het gewas opnieuw kan opschieten in het volgende seizoen en aren vormen. Een tweede oogst wordt dan voorzien in 2019 en de bedoeling is om het gewas in totaal drie jaar te laten staan.

PerennialWheat    PerennialWheat2

 

Op de 4de locatie tenslotte werden de thema's bodemverdichting en precisielandbouw samen behandeld. Op deze locatie bevindt zich een praktijkveld van landbouwer Michel Hendrickx (Hoegaarden), waar deze sedert 10 jaar werkt met vaste rijsporen voor het uitvoeren van bespuitingen. De effecten op de bodem werden geïllustreerd aan de hand van een profielkuil. In het kader van het SoilCare-project zullen in dit veld metingen uitgevoerd worden op de bodem in en tussen de rijsporen, om de effecten m.b.t. bodemverdichting na te gaan. Het praktijkveld werd ter plaatse toegelicht door Dieter Van den Berghe, medewerker van Michel Hendrickx. Daarnaast werden ook nog de projecten Smart Bodem en Potential, met betrekking tot precisielandbouw, toegelicht door Jill Dillen (BDB) en Pieter Janssens (BDB).

VerslagOpenvelddag SoilPit

 

Map

Map2

 

De Bodemkundige Dienst wenst hierbij nogmaals de volgende personen en organisaties te bedankenDe Bodemkundige Dienst wenst hierbij nogmaals de volgende personen en organisaties te bedankenvoor hun zeer gewaardeerde medewerking bij de aanleg van de proeven en de organisatie van deOpenvelddag:

  • Wouter Merckx van het Zoötechnisch Centrum KU Leuven (ZTC)
  • Michel Hendrickx en Dieter Van den Berghe van de Carolushoeve te Hoegaarden
  • Gert Van de Ven van de Hooibeekhoeve (Provincie Antwerpen)
  • Gilles Manssens van het Centre Indépendant de PromotionFourragère (CIPF)
  • Danny De Boeck en Dominique Emond van Pöttinger Belgium
  • Mieke Vandermersch en Jasper Somers van de Provincie Vlaams-Brabant
  • Brecht Lammens van Agrobeheercentrum Eco²
  • Kevin Dewitte van Universiteit Gent